مقدمه
تئوري كلاسيك با فرض انسان اقتصادي خوشبختي انسان را در انگيزش مادي يافته است و از معنويت انسان بسيار دور مانده است .
در نگاره حاضركاربرد مظاهر مكتب كلاسيك در مديريت آموزشي بررسي مي شود كه شامل:
1-كاربرد مديريت علمي
2-كاربرد مديريت اداري
3-كاربرد بوروكراسي
اصول مدیریت علمی تیلور
تیلور در کتاب خود به نام «اصول مدیریت علمی» مسئولیت مدیران را در4دسته معرفی میکند:
1-علمی ساختن نحوه انجام کار به مدد نتایج تحقیقات
2- علمی ساختن نحوه گزینش٬ آموزش٬ کارآموزی و رشد کارکنان
3-برقراری همکاری نزدیک میان کارگروکارفرما
4-تخصیص مناسب وظیفه برنامه ریزی واجرامیان کارفرما و کارگر
(مديريت آموزشگاهي ص81)
اهمیت بیان اصول مدیریت علمی و شرایط بوجود آمدن آن
1.جلب توجه صاحبنظران ومسئولین به روشهای علمی و شناخته شده مدیریت
2. ایجاد سازمانی متناسب با انتظارات گسترده روزافزون مردم قرن بیستم تا بتواند دانش آموزان را در مقابل مشکلات و پیشرفتهای ناشی از توسعه علوم و تکنولوژی مجهز گرداند.
بطور کلی اگر قرار براین باشد که اصول مدیریت علمی را در مدیریت آموزشی بکار بریم
در درجه اول باید برفعالیتهای سطح عملیاتی نظام آموزشی یعنی کلاس درس و مدرسه تمرکز کنیم.
آنگاه در این سطح ٬ از روشهای علمی به منظور تعیین
1.بازده آموزش و پرورش
2.روشهای آموزش و پرورش
3.ملاکهای خاص گزینش٬ تربیت ٬ کارگماری ونگهداری معلمان
4. تکنولوژی آموزشی
استفاده کنیم.
بنابراین وظیفه معلمان و مدیران آموزشی نیز به استفاده مؤثر از روشها٬ فنون و موارد استاندارد برای تولید بازده آموزشی استاندارد منحصر خواهد شد.
در مدیریت علمی تمام اصول درجهت برآوردن اهداف سازمان میباشد.
اهداف آرمانی جمهوری اسلامی ایران مطابق اصل دوم قانون اساسی درجهت تحقق ارزشهای والای فرهنگی و رشد جامعه وانسان بر مبنای توحید وحی معاد عدل و... بنا شده است.
سنجش علمی از وظیفه ها و میزان بازده:
روشهای سنجش و اندازه گیریهای کمی و مقداری در سنجش تغییرات رفتار دانش آموزان در زمینه های درسی٬ استعداد و پیشرفت تحصیلی
تأمین وحدت در هدفها:
عرف متداول در مدارس براین است که هدف معلمان٬ مدیران و برنامه ریزان مشابه و به خیر وصلاح دانش آموزان است.
مربیان درجهت تحقق اهداف آ.پ تابع برنامه مدیران میشوند.
ایجاد هماهنگی در اهداف رفتاری با هدفهای کلی آ.پ
تعریف نظم علمی کار:
ساختارعلمی حاکم برمحتوای آموزشی
هر پایه تحصیلی زیربنای پایه تحصیلی بعدی می باشد. درکلاس سوم ابتدایی دانش آموز معلوماتی را یاد می گیرد که برای آماده کردن او برای کلاس چهارم است.
مطالب در یک کتاب درسی از مفاهیم کلی تر وعمومی تر آغاز وبه مفاهیم اختصاصی تر می رسد.
تعیین بهترین راه انجام کار
مدارس دائماً در جستجوی بهترین راه تدریس می باشند.
روش علمی به عنوان اصل دیگر مدیریت علمی در الگوی اکتشافی یا حل مسئله مشابه روش تیلور کاربرد دارد.
گزینش علمی کارکنان و آموزش آنها:
انتخاب معلمان و مدیران براساس مدارج تحصیلی و آموزش ضمن خدمت
برقراری تقسیم کار
معلمان انگلیسی٬ معلمان تاریخ ٬ مربیان ورزش ٬ مسئول آزمایشگاه ٬ مدیر ٬متصدیان دفتری ٬مربی تربیتی ٬ خدمتگزاران و غیره
زمان سنجی کار:
(اندازه گیری دقیق هر جزء از کار)
تهیه و تنظیم محتوا باید برمبنای پیش بینی مدت زمانی باشد که برای آموزش نیاز است .
شرح وظایف و تعیین قواعد کار:
وظایف مدیران مدارس ابتدایی وراهنمایی به دو بخش ٬ پرورشی-آموزشی واداری تقسیم شده است.
مشخص بودن ساعات حضور معلم ٬ مدیر و دانش آموزان و کارمندان در مدرسه
جدا بودن وظیفه برنامه ریزی از اجرا:
در نظامهای متمرکز ٬ کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ریزی مسئول تهیه و تدوین دروس ومحتوای آن می باشند ودبیران وآموزگاران و در نهایت دانش آموزان مجری برنامه ها محسوب می شوند.
تعیین حیطه کنترل:
سی دانش آموز ابتدایی برای هر معلم
بیست دانش آموز دبیرستانی برای هر معلم
چهار معاون برای هر رئیس مدرسه
جان وایلر و جوزف باندی جریان فعالیت نظارت و راهنمایی تعلیمات را به وظایف اداری٬ برنامه تحصیلی و آموزشی طبقه بندی می کنند.
وظایف اداری:
تدوین اهداف
ایجاد موازین و
سیاستها
تدارک تسهیلات
وظایف تحصیلی:
تدوین هدفهای درسی
تعیین زمینه های نیازو تحقیق
رشدکیفیت برنامه هاوطرح تغییرات
وظایف آموزشی:
راهنمایی ویاری معلمان
ارزشیابی برنامه ها
نظارت بر بهبود وهمسازی تسهیلات
اصول مدیریت اداری:
نظریه فایول برسطح مدیریت در راس سلسله مراتب سازمانی متمرکز بود. بنابراین 14 اصل و 5 وظیفه اداری مدیران را بیان می کند.
پنج وظیفه وی عبارتند از :
برنامه ریزی سازماندهی فرماندهی هماهنگی کنترل
اصول 14 گانه فایول
• تقسیم کار
• اختیار ومسئولیت
• تمرکز
• وحدت فرماندهی
• وحدت جهت
• سلسله مراتب
• تقدم منافع سازمان بر منافع فردی
• انضباط
• عدالت
• حقوق و مزایای کارکنان
• امنیت شغلی
• جلب مشارکت و روح اتحاد وفضای کار گروهی
• نظم
• ابتکار
(تئوري هاي سازمان ص 432)
سازمانهای آموزشی در همه کشورها ازاصول و قواعد مدیریت اداری عمیقاً اثر پذیرفته اند. جوانب رسمی سازمان نظام آموزشی نظیر اهداف ٬ خط مشی ها ٬ سلسله مراتب ٬ اختیار ٬ تمرکز وعدم تمرکز و... عمدتاً به مفاهیم نظریه فوق اشاره دارند. در زمینه مدیریت نیز توصیه و تجویز اصول به منظور اداره نظام آموزشی یا مدرسه یا کلاسداری ٬ تأثیر رهنمودهای تجویزی فایول و پیروانش را بخاطر می آورد.
تقسیم کار وتخصصی کردن وظایف:
مدیر گروه ٬مدیر آموزش ٬ معاون آموزشی ٬ امور مالی ٬ امور دانشجویی ٬حراست
سلسله مراتب
تمرکز:
در کشورهای متمرکز برنامه درسی ومحتوای کتب درسی تنها توسط یک نهاد برنامه ریزی می شود.
مدیران آموزشی وظایف خود را بیشتر در قالب طرحهای از پیش تعیین شده انجام می دهند.
اختیار و مسئولیت:
تفویض اختیاربه مدرسه به عنوان مثال در زمینه پوشش ولباس دانش آموزان٬
حذف امتحانات هماهنگ و نهایی پنجم دبستان ٬
حذف پیک شادی و واگذاری آن به مدرسه
وحدت فرماندهی:
تمام مدارس در کشورهای متمرکز از سازمان آموزش و پرورش از طریق صدور بخشنامه ها دستور می گیرند.
وحدت جهت:
مدیریت آموزشی در پیوستن اهداف کلی مدرسه با اهداف میهنی از یکسو واهداف محدودتر و جزئی تر درون مرکز آموزشی از سوی دیگر دارای نقش حساسی می باشد.
نظم:
هر فردی براساس تخصص ومدارج تحصیلی خود در شغل مربوط به خود قرارگیرد.
انضباط:
رعایت دقیق قوانین وضع شده در مدرسه یا آموزشگاه
نمره انضباط برای دانش آموزان
یونیفرم کردن لباسهای دانش آموزان در مدرسه
حضور به موقع معلم در مدرسه و کلاس
معاونان در فاصله کلاسها موظفند که در بیرون دفتر خود متوجه آمدوشد دانش آموزان باشند.
حقوق و مزایای کارکنان:
اعطای حقوق و دستمزد به معلمان براساس عدالت و توانایی آنان و ایجاد رضایتمندی وانگیزه
عدالت و مساوات:
برخورد یکسان و عادلانه معلم سر کلاس
رفتار مدیر با زیردستان باید همراه با عدالت باشد تا وظایف خود را با تعهد انجام دهند.
امنیت شغلی کارکنان:
بیمه وبازنشستگی
*معلمان حق التدریس فاقد امنیت شغلی می باشند.
جلب مشارکت و روح اتحاد و فضای کار گروهی:
پلیس مدرسه
راه اندازی شورای دانش آموزی
درست کردن کاردستی در کلاس درس
قراردادن شورای تصمیم گیری برای مدارس که از مدیر٬ معاون و نمایندگان اولیاء ٬معلمان و دانش آموزان تشکیل می شود.
ابتکار:
به عنوان مثال معلم در تدریس قسمتهای مختلف ساختمان گیاهان٬ گیاهی را درکلاس به دانش آموزان نشان می دهد.
تقدم منافع سازمان بر منافع فردی:
آسیب نرساندن دانش آموزان به میز و نیمکتها و وسایل کلاس و مدرسه که جزء اموال عمومی می باشند.
(اصول مئيريت آموزشي ص135)
ويژگي هاي بوروكراسي:
1-تقسيم كار و تخصص
2-سلسله مراتب اختيار مشخص
3-قواعد و مقررات (رسميت زياد)
4-جهت گيري غير شخصي
5-استخدام بر اساس شايستگي
6-مسير شغلي(كار راهه)
7-تمايز ميان زندگي شخصي و سازماني اعضا
اصول اساسي بوروكراسي:
1-عقلانيت: هدف مداري سازمان
2-كارايي: توجه به هزينه –اثر بخشي سازمان
3-قانونيت: استواري سازمان بر پايه قوانين و مقررات
(تئوري هاي سازمانص235)
نتايج مثبت بوروكراسي:
تخصصو خبرگي
اطاعت،انضباطو هماهنگي
تداوم و همنوايي عمليات
عقلانيت
محرك و انگيزه
نتايج منفي بوروكراسي:
ملالت و بيزاري
موانع ارتباطي
انعطاف نا پذيري و جابجايي هدف
فقدان روحيه
كشمكش ميان ارشديت وموفقيت
بوروکراسی در آموزش و پرورش:
چنانچه اصول بوروكراسي وبر را تحت دو الگوي انضباط بروكراتيك و تخصص حرفه اي از همديگر تفكيك كنيم از تركيب ايندو الگو ،و بر اساس ميزان بوروكراتك بودن،پنج سازمان فرضي حاصل مي گردد كه هر يك ويژگي هاي رهبري و مديريتي و نتايج مختلفي داشته و در شكل گيري آنها عوامل گوناگون فرهنگي،اقتصادي،سياسي و اجتماعي موثرند:
پنج سازمان فرضی حاصل از ترکیبات این دو الگو عبارتند از:
نوع آرماني: نمونه واقعی نظامهای آموزشی با این مشخصات بسیار نادر است.
استبدادی: اقتدار و اختیار مبتنی برمقام٬ اطاعت توأم با انضباط از مقررات ودستورات٬ رفتار غیر شخصی مبتنی برمقررات رسمی مشخصه روابط میان مدیران٬ کارکنان ودانش آموزان است. (نظامهای متمرکز)
حرفه ای: در سطح مدارس٬ معلمان و کارکنان آموزشی از قدرت تصمیم گیری بالایی برخوردارند. (نظامهای غیرمتمرکز)
آشفته: بلاتکلیف ٬ بدون برنامه و قواعد و مقررات و احتمالا به سوی استبدادی سوق می یابد.
معتدل: سازمان نظام آموزشی به درجات معتدلی ٬ از کارکنان متخصص وساختار بوروکراتیک برخوردارند.اغلب نظامهای آموزشی در جهت نیل به چنین اعتدالی هستند.
(تئوري هي سازمان ص261)
نتيجه گيري:
نظریه های کلاسیک از نظرماهیت هدف گرا هستند و وظیفه مدیر قراردادن شخص مناسب در شغل مناسب آموزشی وتشویق آنها به انجام وظیفه است.
کلاس درس به عنوان یک سیستم نسبتاً بسته درنظر گرفته می شود. دیدگاه صاحبنظران این مکتب اینست که مرکز آموزشی وکلاس درس مانند یک ماشین است . بنابراین توجه اندکی به چگونگی کنش و واکنشهای مرکز آموزش وکلاس بامحیط خارجی خود می شود.
تنها به محتوای درس توجه می شود وخلاقیت و ابتکار ونوآوری فراگیران نادیده گرفته می شود.
کلاس درس خشک وبسیار کنترل شده است وهدف عمده این کلاس حفظ نظم می باشد وفراگیران مجبورند که دستورات مدیر کلاس را بدون هیچگونه سئوالی بپذیرند.
در این نوع ارتباط کلاسی٬ بهداشت روانی درکلاس به مخاطره می افتد ودرک نیازها ٬ استعدادها ومشکلات فراگیران به فراموشی سپرده می شود.
نظرات شما عزیزان:
|
منوی اصلی
تبادل
لینک هوشمند
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
نویسنده: 
